Ορατότητα στο σχεδιασμό των έργων-εμπρόθεσμη εξόφληση οφειλών από το Δημόσιο-ρεαλιστική αναθεώρηση του κόστους και κίνητρα για εισροή νέων εργαζομένων στον κατασκευαστικό κλάδο. Αυτό είναι το πλαίσιο των αναγκαίων παρεμβάσεων στις υποδομές, προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το θετικό momentum που καταγράφεται την τελευταία τετραετία, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στο Athens Investment Forum, ο κ. Αλέξανδρος Μιχαηλίδης, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Τεχνικός Διευθυντής της ΤΕΡΝΑ.
«Η αγορά των κατασκευών δείχνει θετικά σημάδια την τελευταία τετραετία. Τα δημοπρατούμενα έργα για το 2023 ανήλθαν στα 7 δισ. ευρώ και τα ανεκτέλεστα των κατασκευαστικών εταιρειών τριπλασιάστηκαν αγγίζοντας τα 15 δισ. ευρώ. Υπάρχουν όμως και τα προβλήματα και σε αυτά θα πρέπει να πέσει το βάρος των προσπαθειών της πολιτείας αλλά και του κατασκευαστικού κλάδου, προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η θετική συγκυρία. Παρά τη θετική πορεία των επενδύσεων, τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, υπάρχει υστέρηση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και με γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, όπως η Ρουμανία. Οι επενδύσεις σε κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ για την Ελλάδα - που παραμένει τελευταία στην ευρωζώνη - είναι 4,8%, ενώ για την Ευρώπη των 27, 11,5% και για τη Ρουμανία 16,7%».
Ως προς το θέμα της ορατότητας, ο κ. Μιχαηλίδης, υπενθυμίζοντας ότι έχουμε δει τα τελευταία χρόνια έργα να απεντάσσονται από τους ευρωπαϊκούς πόρους, καθώς και άλλα που δημοπρατούνται χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή τους, υπερθεμάτισε της πρόσφατης πρότασης του ΙΟΒΕ για να δημιουργηθεί ένας Εθνικός Στρατηγικός Σχεδιασμός Υποδομών, με προτεραιότητα στην εξεύρεση πόρων χρηματοδότησης για τα κρίσιμα έργα υποδομής και την εκπόνηση των απαιτούμενων αναλύσεων κόστους–οφέλους.
«Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζεται ο τομέας των υποδομών ώστε να λαμβάνει τεκμηριωμένες αποφάσεις επιχειρηματικού σχεδιασμού και να προγραμματίζει τις απαιτούμενες επενδύσεις σε δεξιότητες, εξοπλισμό και βελτίωση της παραγωγικότητας. H ιεράρχηση των αναγκών και η ευθυγράμμισή τους με τους αντίστοιχους διαθέσιμους πόρους – εθνικούς και κοινοτικούς – σε συνδυασμό με εργαλεία όπως οι Πρότυπες Προτάσεις, που επιταχύνουν τις μελέτες και επιτρέπουν τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων, θα δημιουργούσε τη ζητούμενη ορατότητα».
Περνώντας στην οικονομική βιωσιμότητα του κλάδου, ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Τεχνικός Διευθυντής της ΤΕΡΝΑ, σημείωσε πως δεν πρέπει να παραβλέπουμε τη σημαντική καθυστέρηση στις πληρωμές από το Δημόσιο, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι το ποσοστό των έγκαιρων πληρωμών στον κλάδο των Κατασκευών στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη, καθώς μόνο μία στις τέσσερις πληρωμές πραγματοποιείται εμπρόθεσμα.
Παραμένοντας στον οικονομικό προγραμματισμό των κατασκευών, μία κρίσιμη παράμετρος που ανέδειξε ο κ. Μιχαηλίδης, είναι η ενεργοποίηση του νόμου που αφορά την Αναθεώρηση των Τιμών των Δημοσίων Έργων. «Ο μηχανισμός καθορισμού των συντελεστών αναθεώρησης θα πρέπει να λειτουργεί συστηματικά, καλύπτοντας όλο το φάσμα των επιμέρους στοιχείων κόστους, ώστε να περιορίζεται η αβεβαιότητα για τους συμμετέχοντες σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων, το οποίο θα οδηγήσει σε εξορθολογισμό των προσφορών. Σε αυτό θα συμβάλλει η δημιουργία του Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων, η οποία προβλέπεται στο Νόμο αλλά δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί» σημείωσε.
Επίσης ο κ. Μιχαηλίδης αναφέρθηκε και στην ανάγκη ευθυγράμμισης των όρων λειτουργίας της αγοράς με το ευρωπαϊκό πλαίσιο. «Το 2019 τέθηκε σε ισχύ το Προεδρικό Διάταγμα 71 το οποίο αντικατέστησε τον νόμο ο οποίος καθόριζε τα κριτήρια κατάταξης των εταιρειών για την συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς. Έως σήμερα – 5 χρόνια αργότερα – ο νόμος δεν έχει εφαρμοστεί με αποτέλεσμα η ισχύς των υφιστάμενων πτυχίων των κατασκευαστικών εταιρειών να παρατείνεται διαδοχικά χωρίς καμία αξιολόγηση. Αποτέλεσμα αυτού είναι νέες και δυναμικές επιχειρήσεις να μην μπορούν να αναβαθμιστούν και εταιρείες φαντάσματα να εξακολουθούν να βρίσκονται στις σχετικές λίστες εμπειρίας. Επίσης η σύνδεση του ανεκτέλεστου ποσού των υπό κατασκευή έργων με την συμμετοχή μιας επιχείρησης σε διαγωνισμούς δημιουργεί συνθήκες αποκλεισμού σε εταιρείες που βρίσκονται σε ανοδική τροχιά».
Τέλος, ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Τεχνικός Διευθυντής της ΤΕΡΝΑ, είπε πως η μεγαλύτερη πληγή αυτή τη στιγμή στον κλάδο, είναι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού που στις κατασκευές προσεγγίζει τις 50.000 θέσεις.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το σύνολο των εργαζόμενων στις Κατασκευές θα πρέπει να αυξηθεί την περίοδο 2024-2026 σε περίπου 250 χιλ. εργαζόμενους, επίπεδο που είναι κατά 51 έως 55 χιλ. εργαζόμενους υψηλότερο σε σύγκριση με το σύνολο της απασχόλησης στις Κατασκευές το 2022 (197 χιλ. εργαζόμενοι). «Οι κατασκευαστικές εταιρείες πρέπει να κάνουν το καθήκον τους ώστε η κατασκευή να γίνει ελκυστική για τους νέους και η πολιτεία να βοηθήσει στην εκπαίδευσή τους και στην προσέλκυση εργατών από τρίτες χώρες για θέσεις που δεν μπορούν να καλυφθούν από ελληνικό προσωπικό» κατέληξε.