Θετικές χαρακτηρίζει τις προοπτικές για τις ελληνικές τράπεζες για το 2025 η Fitch Solutions, υπενθυμίζοντας μάλιστα ότι αυτός που προηγουμένως ήταν ένας από τους πιο προβληματικούς τραπεζικούς κλάδους της Ευρώπης, έχει αντιστρέψει τη πορεία του τα τελευταία χρόνια.
Και οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες επέστρεψαν σε ιδιώτες, ολοκληρώνοντας μια μακρά διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης, εξυγίανσης και εκκαθάρισης του ισολογισμού στον απόηχο της κρίσης δημόσιου χρέους. Πλέον ο κλάδος θεωρείται καλά τοποθετημένος να διαγράψει μια καλή πορεία ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.
Καλή πρόοδος στα κόκκινα δάνεια
Σύμφωνα με την Fitch Solutions, τα χαρτοφυλάκια δανείων θα συνεχίσουν να αυξάνονται το 2025, αρχίζοντας να αντιστρέφουν τη μακροχρόνια συρρίκνωση τους μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Υπενθυμίζεται εδώ ότι μεταξύ Δεκεμβρίου 2010 και Φεβρουαρίου 2022, τα ελληνικά χαρτοφυλάκια δανείων συρρικνώθηκαν κατά 59,2%, καθώς οι δανειολήπτες απομόχλευσαν και οι τράπεζες διέθεσαν το τεράστιο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs).
Η αύξηση του τραπεζικού ισολογισμού προήλθε από άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων τη δεκαετία του 2010, όπως χαρτοφυλάκια τίτλων και συναλλαγματικά διαθέσιμα. Η πρόοδος όσον αφορά την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων και τη δημοσιονομική στήριξη από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ επέτρεψε έκτοτε την ανάκαμψη των δανείων σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, με τον δανεισμό σε εταιρικούς δανειολήπτες να οδηγεί σε αύξηση των ονομαστικών δανείων κατά 6,3% σε ετήσια βάση τον Νοέμβριο του 2024.
Ο δανεισμός των νοικοκυριών όμως παραμένει ένα βάρος στη συνολική επέκταση του χαρτοφυλακίου δανείων, και μέχρι τον Νοέμβριο εξακολουθούσε να συρρικνώνεται. Αλλά αυτή η συρρίκνωση φαίνεται να επιβραδύνεται κάπως.
Με την τιτλοποίηση των NPLs υπό την αιγίδα του Hercules Asset Protection Scheme (HAPS) τώρα και την υποστήριξη από την ελληνική κυβέρνηση με τη μορφή προγραμμάτων επιδότησης για τους αγοραστές ακινήτων, η Fitch Solutions αναμένει ότι η ζήτηση για τα δάνεια των νοικοκυριών θα βελτιωθεί τους επόμενους μήνες.
Μακροπρόθεσμα (έως το 2034), αναμένει ότι τα χαρτοφυλάκια δανείων των τραπεζών θα αυξηθούν αντί να επιστρέψουν στην απομόχλευση του παρελθόντος. 
Δείκτες χρηματοοικονομικής ευρωστίας
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο στην ποιότητα του ενεργητικού, με τον κλαδικό δείκτη NPLs να μειώνεται από σχεδόν 50% στα μέσα της δεκαετίας του 2010 σε 3,3% το 3ο τρίμηνο του 2024.
Τα NPLs αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης του δημοσίου χρέους, καθώς η υψηλή ανεργία και η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών προκάλεσαν προβλήματα αποπληρωμής για τους δανειολήπτες.
Ωστόσο, με την υποστήριξη της κυβέρνησης και των τραπεζών της ΕΕ κατάφεραν να μειώσουν τους δείκτες NPLs, τόσο μέσω μιας σειράς συγχωνεύσεων και εξαγορών μεταξύ βασικών παραγόντων της αγοράς όσο και μέσω του προγράμματος «Ηρακλής».
Οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες είναι πλέον στην καλύτερη οικονομική κατάσταση την τελευταία δεκαετία, γεγονός που τις τοποθετεί σε καλή θέση να επιδιώξουν την ανάπτυξη και την επέκταση τα επόμενα χρόνια χωρίς να ενοχλούνται από αυτά τα ζητήματα της κρίσης.
Η ποιότητα του ενεργητικού εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχία για τους μικρότερους του κλάδου, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα Ηρακλής. Αυτές οι τράπεζες αντιπροσωπεύουν όμως ένα πολύ μικρό μερίδιο (λιγότερο από 4%) των περιουσιακών στοιχείων του κλάδου.
Ισχυρή ανάκαμψη στην κερδοφορία
Πιο πρόσφατα, οι ελληνικές τράπεζες επωφελήθηκαν από τον κύκλο αύξησης των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), αλλά το υψηλό ποσοστό χρέους κυμαινόμενου επιτοκίου σημαίνει ότι αυτή η επίδραση θα εξασθενίσει γρήγορα τώρα που η Τράπεζα έχει στραφεί σε μειώσεις επιτοκίων.
Η τομεακή απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) και η απόδοση περιουσιακών στοιχείων (ROA) αυξήθηκαν από το 2022 και από το τρίτο τρίμηνο του 2024 υπερέβαιναν κατά πολύ τους σταθμισμένους μέσους όρους σε ολόκληρη την ΕΕ.
Βασικοί παράγοντες ήταν η αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους και η μείωση των προβλέψεων και των προβλέψεων για ζημίες δανείων στο πλαίσιο του μειωμένου πιστωτικού κινδύνου.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ελληνικές τράπεζες διένειμαν μερίσματα για πρώτη φορά μετά από δεκαπέντε χρόνια το πρώτο εξάμηνο του 2024, κάτι που στο παρελθόν είχε απαγορευτεί από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM).