Στο 2,5-3% υποβάθμισε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2022 το ΙΟΒΕ, έναντι 4,5-5% που ήταν προηγουμένως. Πρόκειται για το βασικό σενάριο του ινστιτούτου, που μιλά για συνέχιση του πολέμου μετά την άνοιξη και προς τις αρχές του καλοκαιριού και για παραμονή του ενεργειακού κόστους και του πληθωρισμού στα τρέχοντα επίπεδα.
«Αν η παγκόσμια οικονομία μοιάζει με ναρκοπέδιο, η ελληνική έχει τις δικές της προκλήσεις», σημειώνει το ΙΟΒΕ, επισημαίνοντας ότι η άμεση ορατότητα στην οικονομία έχει μειωθεί μόνο έως μία διετία, με αποτέλεσμα οι ρυθμοί μεγέθυνσης να αναμένεται να μειωθούν προς το 3%, κυρίως λόγω των υψηλότερων τιμών.
Σε αυτό το περιβάλλον, το βασικό σενάριο του ΙΟΒΕ για το 2022 μιλά για πληθωρισμό στο 7-7,8%, με την ιδιωτική κατανάλωση να αυξάνεται 1,5-2,5% και τις επενδύσεις να σημειώνουν αύξηση 13-15% με την ώθηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το σενάριο αυτό προβλέπει αύξηση 7-9% στις εξαγωγές και 6-8% στις εισαγωγές, με την ανεργία περίπου στο 13,5%.
Το βασικό σενάριο προβλέπει επίσης ότι εκτεταμένα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, τα οποία θα αναπληρώσουν σε μεγάλο βαθμό τα περσινά μέτρα για την πανδημία.
Στο πλαίσιο αυτό, τα τουριστικά έσοδα αναμένεται να διαμορφωθούν στο 70-75% των επιπέδων του 2019, δηλαδή 2,1-3 δισ. ευρώ υψηλότερα από τα επίπεδα του 2021.
Το εναλλακτικό σενάριο
Το θετικό σενάριο του ΙΟΒΕ, στην περίπτωση που ο πόλεμος λήξει έως το καλοκαίρι, τότε η ελληνική οικονομία αναμένεται να εμφανίσει ανάπτυξη 3,5-4%, με την ιδιωτική κατανάλωση να αυξάνεται 3-4% και τον πληθωρισμό στο 6,2-6,8%.
Σε αυτή την περίπτωση, θα χρειαστούν λιγότερα μέτρα στήριξης, ενώ τα τουριστικά έσοδα προβλέπονται στο 80-85% των επιπέδων του 2019, δηλαδή 3,9-4,7 δισ. ευρώ πάνω από τα επίπεδα του 2021.
Ο πληθωρισμός θα διαρκέσει
Όπως ανέφερε επίσης, κατά την παρουσίαση της Έκθεσης, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας:
• Ο πόλεμος επηρεάζει την οικονομία με αυξημένο κόστος σε βασικά αγαθά και αβεβαιότητα. Οι ρυθμοί πραγματικής μεγέθυνσης έχουν μετριαστεί και ο πληθωρισμός έχει υπερδιπλασιαστεί.
• Μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας είναι πληγωμένο από την πανδημία και από υπερχρέωση, και τα θεμελιώδη μεγέθη της δεν είναι εύρωστα. Τα συστατικά για μεγάλη κρίση υπάρχουν και θα απαιτηθούν κατάλληλοι χειρισμοί.
• Ο πληθωρισμός θα είναι υπερδιπλάσιος από τον αναμενόμενο, και θα διαρκέσει. Πληθωρισμός άνω του 5% στον ορίζοντα της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλάζει δραστικά τις προτεραιότητες πολιτικής: μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση χρεών και ελλειμμάτων, όμως μειώνει τα
πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών.
• Μια παράταση του πολέμου, ακόμη και χωρίς πιο ακραία σενάρια γενίκευσής του, θα αυξήσει το κόστος εκθετικά, δοκιμάζοντας τις αντοχές των οικονομίων προς το τέλος του έτους και στη συνέχεια.
• Ο συνδυασμός χαμηλότερων ρυθμών επενδύσεων και μεγέθυνσης με υψηλότερο πληθωρισμό και χαμηλή ορατότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναταράξεις στις αγορές κεφαλαίου.
• Αναμένεται ροπή προς περισσότερο ασφαλείς τοποθετήσεις, γεγονός που θα θέσει λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες παγκοσμίως σε κίνδυνο, με κεφαλαιακές εκροές, υποτίμηση νομίσματος και επιδείνωση εμπορικών ισοζυγίων, ακριβώς όταν ο πληθυσμός τους θα πιέζεται
από την αύξηση τιμών των τροφίμων.
• Εντός του δυτικού κόσμου, το πλήγμα θα είναι μεγαλύτερο στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ, στοιχείο που θα αλλάξει τις ισορροπίες στα εμπορικά ισοζύγια, τις νομισματικές ισορροπίες και την παραγωγικότητα μεσοπρόθεσμα
• Αν η παγκόσμια οικονομία μοιάζει με ναρκοπέδιο, η ελληνική έχει και δικές της προκλήσεις. Η άμεση ορατότητα έχει μειωθεί μόνο έως μια διετία. Οι ρυθμοί μεγέθυνσης, πάντως, αναμένεται να μειωθούν προς το 3%, κυρίως λόγω υψηλότερων τιμών.
• Ακόμη πιο κρίσιμο είναι πώς επηρεάζονται οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές. Σε τομείς όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, ο τουρισμός και η πρωτογενής παραγωγή, βασικά δεδομένα αλλάζουν. Πτυχές της παγκοσμιοποίησης αναστρέφονται.
• Η επιστροφή σε βαθιά δίδυμα ελλείμματα κατά την πανδημία και η επί μακρόν υστέρηση σε παραγωγικές επενδύσεις και εξαγωγές υψηλής καινοτομίας, αποτελούν λόγους για εγρήγορση και μέσα στη νέα κρίση.
• Για μια οικονομία με συστηματικό έλλειμμα θεσμικής λειτουργίας, παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας, και που πρέπει να ξεπεράσει πληγές από τις προηγούμενες κρίσεις, η πρόκληση είναι τεράστια.
• Σε αυτό το πρωτόγνωρο οικονομικό πεδίο, ελλοχεύει από τη μια ο κίνδυνος του εφησυχασμού και από την άλλη του ακραίου φόβου. Η αλυσίδα μετατόπισης του προβλήματος στο δημόσιο ταμείο και από εκεί στον δανεισμό, δεν το λύνει.
• Για δεκαετίες, η οικονομία μας κινήθηκε, με επιτυχίες και αποτυχίες, σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο σταθερότητας και ευρύτερης σύγκλισης των οικονομιών. Το πλαίσιο αυτό πλέον αμφισβητείται, γεγονός που καθιστά επιτακτική στη χώρα μας την ανάγκη εφαρμογής πολιτικών που θα
στηρίζουν ισχυρή ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα.
• Οι κατάλληλες δημοσιονομικές επιλογές και η προώθηση δομικών αλλαγών με αίσθηση επείγοντος, είναι συνθήκες για θετική πορεία των πραγματικών εισοδημάτων άμεσα και στη συνέχεια.
• Τα κράτη θα ανταπεξέλθουν σχετικά καλύτερα αν οι ηγεσίες τους καταδείξουν ρεαλισμό, αξιοπιστία και την ικανότητα να κατευθύνουν τις οικονομίες, μέσα από τον μετασχηματισμό τους, στην ημέρα μετά την κρίση.