Εν αντιθέσει με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν έχασε όποια ευκαιρία του παρουσιάστηκε για να γκρεμίσει τις πολιτικές του προκατόχου του, ο νέος προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας δε θα κάνει στάχτη την κληρονομιά του Πάπα Φραγκίσκου, ακόμη και στην περίπτωση που θα είναι συντηρητικός, εκτιμούν ειδικοί.
«Δεν είναι όπως στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, όπου ο πρόεδρος αντικαθιστά ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο», λέει ο κληρικός Τόμας Ρις, σχολιαστής του Religion News Service και συγγραφέας του «Inside the Vatican», ενός βιβλίου αναφοράς για την οργάνωση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Το κονκλάβιο για την εκλογή του νέου ποντίφικα θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα. Παρότι ο νέος πάπας θα αναλάβει αμέσως τα καθήκοντά του, δεν αναμένεται να προχωρήσει σε ραγδαίες αλλαγές. Οι κορυφαίοι αξιωματούχοι του Βατικανού διορίζονται για πενταετή θητεία. Μετά τον θάνατο του πάπα, οφείλουν να παύσουν να ασκούν τους ρόλους τους. Ωστόσο, ο νέος ποντίφικας συνήθως ανανεώνει τις υπάρχουσες εντολές.
Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, ο οποίος εξελέγη το 1978, χρειάστηκε περίπου επτά χρόνια για να αντικαταστήσει όλα τα μέλη της κεντρικής διοίκησης (Κουρία) στο Βατικανό. Μεγάλη σημασία αποδίδεται, ιδίως τον πρώτο καιρό μετά την ανάρρηση στον παπικό θρόνο, στα μηνύματα που στέλνει ο νέος πάπας μέσω χειρονομιών ή αυθόρμητων σχολίων, επιλέγοντας ποιους θα συναντήσει ή σε ποιες ομάδες θα απευθυνθεί.
Για παράδειγμα, αίσθηση είχε προκαλέσει το ιστορικό μήνυμα ανοχής του Πάπα Φραγκίσκου για τους ομοφυλόφιλους – «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;» – μόλις πέντε μήνες μετά την εκλογή του, που προκάλεσε αντιδράσεις από συντηρητικούς καρδιναλίους.
Ο Γερμανός καρδινάλιος Γκέρχαρντ Μίλερ, τον οποίο ο Φραγκίσκος είχε απομακρύνει από τη θέση του επικεφαλής του Δικαστηρίου για το Δόγμα της Πίστεως και θα συμμετάσχει στο κονκλάβιο για την ανάδειξη του νέου πάπα, είπε ότι θεωρούσε πως ο Φραγκίσκος καταπιανόταν με πολλά ζητήματα προκαλώντας σύγχυση στους πιστούς. «Αυτό που είναι σημαντικό είναι ο (επόμενος) πάπας να είναι ο παγκόσμιος ηγέτης της (Ρωμαιοκαθολικής) Εκκλησίας, όχι ο προσωπικός ιερέας όλων», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Πιο προοδευτικός από τον Μίλερ, ο σουηδός καρδινάλιος Λαρς Άντερς Αρμπορέλιους που θα συμμετάσχει επίσης στο κονκλάβιο, αναγνώρισε ότι «δεν είναι όλοι τόσο ανοικτοί και δεκτικοί» όσο ήταν ο Φραγκίσκος. Αν ο επόμενος πάπας είναι συντηρητικός, δήλωσε ο Αρμπορέλιους στο Reuters, «δε θα μπορέσει να αλλάξει την κληρονομιά του Φραγκίσκου», θα προσπαθήσει να αφήσει το δικό του στίγμα σε διάφορα κοινωνικά ζητήματα, αλλά για αυτό απαιτείται χρόνος.
Ο πιο σημαντικός τρόπος με τον οποίο ένας νέος πάπας μπορεί να αλλάξει την Εκκλησία είναι μέσω του διορισμού επισκόπων ανά τον κόσμο. Βέβαια, αυτές οι αλλαγές χρειάζονται επίσης αρκετά χρόνια. Ένας επίσκοπος δεν αποπέμπεται εκτός εάν έχει διαπράξει σοβαρό αδίκημα. Περιμένουν συνήθως μέχρι να πεθάνει κάποιος ή να φθάσει σε ηλικία υποχρεωτικής συνταξιοδότησης (75) για να ορίσουν διάδοχο.
Μετά την εκλογή του το 1978, ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ θεώρησε ότι ο διορισμός επισκόπων ανά τον κόσμο είχε κινηθεί σε υπερβολικά φιλελεύθερη κατεύθυνση μετά τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού το 1965. Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, έλαβε τις αποφάσεις για τον διορισμό επισκόπων. Στα χνάρια του Ιωάννη-Παύλου Β’ βάδισε και ο διάδοχός του, ο πάπας Βενέδικτος ΙΣτ’.
Ο Φραγκίσκος ακολούθησε πιο προοδευτική πορεία, αλλά επίσης διόρισε πάνω από το 80% των καρδιναλίων που θα αναδείξουν τον νέο πάπα. Ο αριθμός των καρδιναλίων, κάτω των 80 ετών, που θα συμμετάσχουν στο κονκλάβιο της επόμενης εβδομάδας για την εκλογή νέου πάπα ανέρχεται σε 133. Άλλοι δύο που είχαν δικαίωμα συμμετοχής, δε θα συμμετάσχουν για λόγους υγείας.