Μπερδεμένος όσον αφορά τα επίπεδα που θα πρέπει να κατευθυνθούν μεσοπρόθεσμα τα αμερικανικά επιτόκια είναι ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν, καθώς υπάρχουν επιχειρήματα τόσο υπέρ της επιστροφής στα προ πανδημίας επίπεδα όσο και υπέρ της διατήρησης σε υψηλό επίπεδο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
«Σχετικά με τα επιτόκια είμαι φανατικά μπερδεμένος» είπε χαρακτηριστικά στην εκπομπή Wall Street Week της τηλεόρασης του Bloomberg με τον Ντέιβιντ Γουέστιν, όσον αφορά το αν το κόστος δανεισμού θα παραμείνει πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα. «Όποιος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει με βεβαιότητα ποια είναι η απάντηση σε αυτό, αυταπατάται».
Οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ κυμαίνονται σήμερα περίπου στο 4,4%, έναντι κάτω του 2% την παραμονή της πανδημίας. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) νωρίτερα φέτος προέβλεψε ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν περίπου στο 4% κατά την επόμενη δεκαετία.
Ο Κρούγκμαν, ο οποίος τώρα εργάζεται στο City University of New York, εκτιμά ότι είναι πιθανό μια σειρά από δυναμικές να έχουν «αλλάξει την εικόνα» σε σύγκριση με την προ πανδημίας εποχή. Ανέφερε την σημαντικά αυξημένη μετανάστευση, μαζί με τη βιομηχανική πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν, «η οποία προκαλεί πολλές επενδύσεις στη μεταποίηση».
Οι επιχειρήσεις ενδέχεται επίσης να αυξήσουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες χάρη στις νέες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, πρόσθεσε ο βραβευμένος οικονομολόγος.
Σε αναζήτηση του ιδανικού R-Star
Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση «ίσως στην πραγματικότητα το 2019 να εξακολουθεί να είναι αυτό που θα πρέπει να είναι το σημείο αναφοράς μας και θα επιστρέψουμε σε πολύ χαμηλά επιτόκια», είπε.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, από την πλευρά τους, αύξησαν ελαφρώς τη μέση πρόβλεψή τους για το επιτόκιο αναφοράς τους μακροπρόθεσμα στο 2,6% από τον Μάρτιο. Ωστόσο άλλοι οικονομολόγοι το βλέπουν υψηλότερα, πάνω από το 4% λόγω των αλλαγών στην οικονομία και τη δημοσιονομική πορεία.
Προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό, το επιτόκιο αυτό – γνωστό ως R-Star ή ουδέτερο επιτόκιο – θεωρείται από τους αξιωματούχους της Fed στο 0,6% μακροπρόθεσμα.
«Έχει πράγματι αυξηθεί το R-Star ή “πρόκειται απλώς για ένα είδος μεταβατικής φάσης;» αναρωτιέται ο Κρούγκμαν «Θα μπορούσα να υποστηρίξω και τις δύο περιπτώσεις».
Το χρέος δεν είναι απειλή
Υποβάθμισε επίσης τις ανησυχίες για το επίπεδο του ομοσπονδιακού χρέους το οποίο το CBO θεωρεί ότι θα φθάσει σε πρωτοφανή επίπεδα τα επόμενα χρόνια.
«Ποιο είναι το ιστορικό ρεκόρ χωρών που δανείζονται στο δικό τους νόμισμα που να βίωσαν κρίση χρέους, απεργία των δανειστών, κάτι τέτοιο;» έθεσε το ερώτημα. «Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα τέτοιο παράδειγμα, με πιθανή εξαίρεση τη Γαλλία το 1926» είπε και πρόσθεσε ότι η Ιαπωνία έχει «τεράστιο χρέος εδώ και δεκαετίες. Τεράστια, επίμονα ελλείμματα. Ακόμα καμία κρίση».
Ταυτόχρονα, είπε ότι «έχουμε πρόβλημα» όσον αφορά τα ομοσπονδιακά προγράμματα δικαιωμάτων. «Αν ξοδεύεις σταθερά πολύ περισσότερα χρήματα από όσα παίρνεις, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα».
«Για να το αντιμετωπίσεις αυτό κάποια στιγμή, πρέπει είτε να αρχίσεις να συγκεντρώνεις περισσότερα έσοδα είτε να αρχίσεις να περικόπτεις τις παροχές προς τους ηλικιωμένους. Και δεν φαίνεται να είμαστε πολιτικά σε θέση να κάνουμε κανένα από τα δύο» κατέληξε.