Την ώρα που η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον νέο κατώτατο μισθό, στα 880 ευρώ από την 1η Απριλίου, η αύξηση στους μέσους μισθούς παραμένει περιορισμένη. Αυτή η στασιμότητα δυσχεραίνει την επίτευξη του κυβερνητικού στόχου, που προβλέπει αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ έως το 2027.
Η αδυναμία αυτή αποτυπώνεται και στις επιχειρησιακές συμβάσεις, οι οποίες καλύπτουν μικρό ποσοστό εργαζομένων και δεν αποφέρουν σημαντικές μισθολογικές αυξήσεις. Συγκεκριμένα, στο δεκάμηνο του 2024, υπεγράφησαν 205 επιχειρησιακές συμβάσεις, οι οποίες, στη συντριπτική τους πλειονότητα, προέβλεπαν αυξήσεις έως 2%.
Αναιμική η κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), στην τελευταία έκθεσή της για τον κατώτατο μισθό, επισημαίνει ότι η πλειονότητα των εργαζομένων δεν καλύπτεται από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Οι εξαιρέσεις αφορούν συγκεκριμένους κλάδους, όπως οι τραπεζοϋπάλληλοι, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι σε αρτοποιεία, τουριστικά καταστήματα, πετρελαιοειδή και την καπνοβιομηχανία.
Η έλλειψη ενεργών κλαδικών συμβάσεων αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την αύξηση των μισθών, ενώ η αναμενόμενη κυβερνητική αναδιοργάνωση φαίνεται πως θα καθυστερήσει περαιτέρω την υλοποίηση του σχεδίου δράσης για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Η θετική επίδραση των συλλογικών συμβάσεων
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η ύπαρξη συλλογικών συμβάσεων συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση των μισθών. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι οι κλάδοι με ισχυρή κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις καταγράφουν μεγαλύτερες μισθολογικές αυξήσεις από τον γενικό μέσο όρο.
Για το 2023, οι μισθοί αυξήθηκαν:
– Κατά 11,6% στον χρηματοπιστωτικό τομέα, που επίσης καλύπτεται από συλλογικές διαπραγματεύσεις.
– Κατά 8,1% στη συνολική επιχειρηματική οικονομία, που εμφανίζει χαμηλότερη κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις.
Τα δεδομένα αυτά ενισχύουν την ανάγκη για μέτρα που θα τονώσουν τη συλλογική διαπραγμάτευση, διασφαλίζοντας καλύτερους όρους για τους εργαζομένους.
Το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει ένα πενταετές σχέδιο δράσης για την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων, το οποίο θα διαμορφωθεί σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους.
Το σχέδιο προβλέπει:
– Τη σταδιακή αύξηση της κάλυψης των εργαζομένων μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων, ώστε η Ελλάδα να πλησιάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
– Την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.
– Τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με στοιχεία για μισθούς, ανταγωνιστικότητα και απασχόληση.
– Την προώθηση ερευνών, μελετών και εκπαιδευτικών δράσεων σχετικά με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Η επιτυχία του σχεδίου αυτού θα κρίνει εάν η Ελλάδα μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στον κατώτατο μισθό και τον επιδιωκόμενο μέσο μισθό των 1.500 ευρώ.